Бібліятэкарам - карысныя матэрыялы

Зачастую люди под духовным воспитанием подразумевают конкретно только религиозное, забывая о других, не менее важных аспектах. В любую эпоху библиотека была и остается самым точным барометром интеллектуальной жизни общества. Не случайно же академик Дмитрий Сергеевич Лихачев сказал, что если, не дай Бог, из-за войны или какого-нибудь страшного катаклизма погибнут музеи, театры, университеты, но каким-то образом уцелеют библиотеки, культура может быть восстановлена. Трудно с этим не согласиться. Именно библиотека, сосредоточившая в своих фондах прошлое, настоящее, будущее ответственна за духовно–нравственное воспитание и формирование исторического сознания молодежи. Используя различные формы обслуживания пользователей, организации досуга людей, современные библиотеки способствуют формированию высоконравственной развитой личности, обогащению её духовного мира, ориентации на прогрессивные ценности и традиции, обеспечивающие развитие общества. Одно из главных условий реализации духовно-нравственного воспитания молодежи на современном этапе для библиотек является объединение усилий и координация деятельности различных организаций, в первую очередь церкви, клубных и образовательных учреждений. Источниками знаний о духовной и нравственной жизни являются именно книги. Роль книги в образовании, воспитании, интеллектуальном развитии велика. Через обращение к книге, чтению человек приобщается к духовным ценностям, развивается, расширяет свой кругозор. Чтение высокохудожественной литературы способствует формированию гармоничной личности – личности активной, творческой, сочетающей в себе духовное богатство, моральную чистоту, физическое совершенство.

Сегодня мы определяем «духовно-нравственное воспитание» как целенаправленный организованный процесс, способствующий формированию нравственных чувств (совести, долга, веры, ответственности, гражданственности, патриотизма), нравственного облика (терпения, милосердия, незлобивости), нравственной позиции (способности к различению добра и зла, проявлению самоотверженной любви, готовности к преодолению жизненных испытаний), нравственного поведения личности (готовности служения людям и Отечеству, проявление доброй воли). Сегодня растет влияние религии на общественную и личную жизнь людей. Мы вновь осознали значение православной веры в нашей жизни. Для многих стало очевидным, что религия содержит богатый опыт духовно – нравственного воспитания. Духовно-нравственное воспитание на основе православной традиции – это воспитание добра, смирения, незлобивости, правды. У предков ценились такие качества, как бережливость, нестяжательство, трудолюбие, совестливость. Помочь читателям разобраться в сущности христианского учения, получить ответы на многочисленные вопросы призваны оформленные в библиотеках книжно-иллюстративные выставки. Например: «О вера, чудная святая, ты чудодейственный родник» «Гори во мне светильник веры» «Заботиться о мире и человеке» «К добру через книгу» «Каб ніколі не згасла надзея»

Встречи со священниками, их беседы-диалоги вызывают живой интерес у молодёжи. И это не удивительно. Человеку, едва почувствовавшему тягу к вере, сложно иногда сразу прийти в храм, обратиться к священнику. А прийти в библиотеку на встречу со священнослужителем психологически проще.

Среди мероприятий духовно-нравственного направления: диалог об отношении к родителям «Серьёзный разговор», урок патриотизма «Наша родина – Беларусь, Белая Русь», беседа-диалог «Настоящий человек. Какой он?», час размышлений «Зачем жить и чему учиться?», урок нравственности «Человек должен…», час откровенного разговора «В поисках нравственных ценностей», литературно-музыкальная композиция «Силу подлости и злобы одолеет дух добра», урок духовности «Поговорим о заповедях».

Беседы из цикла «Азбука нравственности» помогут воспитать в детях чувства сострадания, любви к родителям, друг к другу, научат жить в мире с самим собой. Цикл мероприятий «Маленьким белорусам в наследство» имеет своей целью пропаганду народных праздников и православных традиций. Важное место уделяется празднованию Рождества и Пасхи. Это попытка донести до ребят торжественность и радостное настроение этих светлых праздников. В их подготовке и проведении могут принимать участвуют сами дети. Предлагаем мероприятия: «Светлый праздник Рождества», «Тихий свет Рождества», «Велікодны перазвон», «Свет Віфліемскай зоркі», «Каля агню каляднай свечкі», «Велікодны перазвон», «Детям о пасхе Христовой», «Пасхальный благовест», «Пасха светлая, Пасха красная», «Праздник праздников». Классическая литература является одним из факторов формирования личности. Замечательные произведения русской, белорусской классической и современной литературы помогают читателям найти ответы на многие вопросы о личности, об окружающем её мире, о добре и зле. В библиотеке можно провести много различных по форме мероприятий, посвященных творчеству поэтов и писателей – классиков. Например, вечер – портрет «Две сестры, две свечи» (Марина и Анастасия Цветаевы); литературный час “Больш за ўсё я бацькоўскаму краю адданы” (В. Дунін-Марцінкевіч і Ф. Багушэвіч); час поэзии «Свет не может быть купленным или продажным» (А. Вознесенский) Божественная любовь – не «на себя», а «от себя». Человек счастлив, когда он может отдать, а не взять. И разве не об этом говорит своими лучшими творениями русская литературная классика? Русская литература и философия в лице поэтов и писателей призывает нас к такой категории, как милосердие. Возможно, каждому озлобленному, смятенному по каким-то причинам человеку хочется света, добра и участия. Милосердие облагораживает нашу душу и помогает другим людям преодолеть одиночество и холод жизни. Милосердный человек - тот, у кого любящее, отзывчивое на боль и скорбь ближнего сердце, исполненное деятельной любви. Сущность этой истины выразит цикл уроков милосердия «Чти того, кто немощен и сед, чтобы уважали и тебя на склоне лет».

К благотворным источникам настоящей литературы и искусства надо приникать с детства, здесь велика роль семейного чтения. Нравственному здоровью семьи, учреждению семейных традиций рекомендуем посвятить следующие мероприятия: -«По законам любви»; -«Семейная азбука начинается с «мы»; -«Нравственные контуры семьи»; -«Домашний труд семье во благо»; -«Родители глазами детей»; -«Любовь и семья: закон и обычай» -«Мир дому твоему» -«Духовный мир семьи»;

Интересно пройдут семейные праздники, конкурсы, вечера, часы откровенного разговора. Предлагаем провести праздничные мероприятия под названиями: -«Родник душевного тепла»; -«По страницам любимых книг»; -«Где человеку тепло»; -«Новогодняя карусель» -«Семейные портреты»; -«Бенефис семьи»; -«Под новый год приходит чудо» - конкурс для детей и родителей «По страницам любимых книг»

Одна из составляющих частей духовно – нравственного воспитания – воспитание патриотизма.

Сегодня патриотическое воспитание – это комплексная система, включающая в себя большое количество направлений и форм деятельности. В нем содержится не только социальный, нравственный, идеологический, но и культурно – исторический, военно-исторический, краеведческий компонент.

Формы библиотечной работы в этом направлении разнообразны, например: - встреча поколений «Ты тоже родился на этой земле», -урок памяти «Я забыть не смогу никогда…», -мемориальная экспозиция «Воинская честь и слава», -краеведческие путешествия, -встреча с военкомом «Есть такая профессия – Родину защищать» и др.

Воспитание природой. Можно провести следующие мероприятия: - поэтическая композиция о природе «В ней есть душа, в ней есть язык»; - литературно-музыкальный вечер «Экологический джаз: музыка и природа»; - книжно-иллюстративная выставка «Красота родной природы» -беседы: «Прырода+мудрыя парады», «Прыкрый Планету ласкавай рукой», «У гармоніі з прыродай».

Воспитание искусством: -книжно-иллюстративная выставка «Искусство мыслит образами»; -устный журнал о влиянии музыки на духовный мир человека «Сближает музыка сердца»; -литературно-музыкальная композиция по стихам Н.А. Заболоцкого «Душа обязана трудиться». -час духовной поэзии «Нет, не мгновенье шлёт вдохновенье…»

Беседа-диалог «Не переступи черту» - о вредных привычках. Народная мудрость гласит «деньги потерял – ничего не потерял, время потерял – многое потерял, здоровье потерял – всё потерял». Как не потерять всё – об этом можно провести беседу у выставки «Отрочество – возраст тревог и раздумий». Урок мудрости «Душа – очевидица Бога» где речь ведется о сквернословии. Можно создать две команды и устроить дебаты между «идеалистами» и «реалистами» - способен ли современный человек обойтись без сквернословия? Урок духовности «Терновый венец святости». Кто такие святые? Чьи имена мы носим? Кем были первые мученики и кого мы считаем мучениками нашего времени? Об этом можно поговорить на мероприятии. Будет интересным просмотр фильма «Идущие на смерть», который рассказывает о том, как первые христиане-мученики терпели насилие и умирали за Веру Христову.

Кроме того в нашей библиотеке имеются сценарии которыми вы можете воспользоваться: -«Свет Рождества» -«Словы адказнасці і любові да маці” -«Ой, калядкі - бліны ды аладкі» -«Запрашаем на вячоркі» -«Традыцыйныя абрады і святы беларусаў» -«Счастлив тот – кто счастлив дома!» -«Масленица» -«Повенчал Бог душу мою в небе с твоей…» /А. Мицкевич -«Без человечности не будет вечности» -«Ах, этикет, этикет, этикет!»

Подытоживая всё вышесказанное, нельзя не заметить, насколько широк круг тем и форм в работе по духовно-нравственному воспитанию и просвещению наших читателей. Качественный уровень организации, глубокое содержание необходимы для большинства мероприятий, проводимых для разных возрастных категорий, начиная с дошкольников и заканчивая людьми пожилого возраста.

Сучасная бібліятэка. Якая яна? Наколькі запатрабаваныя яе паслугі сёння, калі амаль любую кнігу можна знайсці і прачытаць у Інтэрнеце? Калі ёй на змену прыйшоў такі зручны электронны аналаг, у якім можна змясціць сотні новых кніг. Як жа публічнай бібліятэцы захаваць чытача? Чым зацікавіць? Асабліва дзяцей?

Супрацоўнікі гарадской бібліятэкі №2 падыходзяць да сваёй працы творча і стараюцца прапанаваць дзецям нешта цікавае, незвычайнае. І выбраць ёсць з чаго. Кожны чытач абавязкова знойдзе кнігі па сваім гусце. А ў бібліятэкараў важная місія не толькі пазнаёміць дзяцей з кнігай, але і дапамагчы маленькім чытачам сфарміраваць добры мастацкі густ. У бібліятэцы склалася пэўная сістэма далучэння дзіцячага чытача да бібліятэкі: арганізацыя экскурсій, пасвячэнне ў чытачы, урокі, літаратурныя гадзіны, гадзіны інфармацыі, віктарыны, пазнавальныя падарожжы. Многія з мерапрыемстваў праходзяць у рамках клуба “Сцяжынка”. У бібліятэку прыходзяць дзеці розныя. Адны добра вучацца, весела адпачываюць, робяць усё, каб здзейсніліся іх мары. Другія - дома, у школе, у бібліятэцы хварэюць на ляноту, хітрасць, хлуслівасць. Але бібліятэкары не павучаюць іх, а лечаць зацікаўленасцю, добрай кніжкай, смехам.

“А ў бібліятэцы… цукерачная паліца!”, пад такой назвай адбылася прэзентацыя навінак дзіцячых кніг. Бібліятэкары спадзяваліся, што кожны чытач знойдзе на гэтай паліцы кнігі, якія раскажуць пра чалавечыя каштоўнасці, навучаць быць спагадлівымі, шчырымі, заклічуць паразважаць і падвесці пэўныя вынікі, падкажуць, як паводзіць сябе ў жыццёвых абставінах. А калі чытачы змогуць знайсці адказы на пытанні бібліятэкара, то атрымаюць ва ўзнагароду… цукерку!

Не сакрэт, што сёння свой вольны час бавяць ля камп’ютара дзеці і большасць маладых бацькоў. І бібліятэкарам таксама прыйшлося пераглядзець сваю работу і надаць больш увагі рабоце з сем’ямі. Аднойчы разаслалі імянныя запрашэнні бацькам і дзецям на інфармацыйны кірмаш “Бацькоўскі клуб”, дзе былі прапанаваны цікавыя і карысныя ідэі, прагучалі адказы на пытанні, якія часцей усяго ўзнікаюць у бацькоў. Былі і такія пытанні:

- ці трэба чытаць зусім маленькім дзецям?

- калі чытаць?

- як чытаць?

Атрымалі ўдзельнікі кірмаша парады і бібліятэкараў, і псіхолага.

Бібліятэкары распрацавалі праект “Сям’ю з’яднае мудрасць кніг”, склалі анкеты, на пытанні якой павінны былі адказаць і дарослыя, і дзеці. У рамках праекта правялі конкурс “Дружим с книгой всей семьёй”. Пераможцаў чакалі невялікія салодкія прызы, а ўдзельнікаў – цікавыя кнігі.

Лета. Канікулы. Кнігі. Бібліятэкарамі была агучана акцыя “Прывядзі ў бібліятэку свайго сябра” і атрымаеш бонус – жэтоны на права бясплатнага карыстання камерцыйнай літаратурай. Напрыканцы лета падвялі вынікі і ўзнагародзілі самых актыўных чытачоў падарункамі.

Надаецца пэўная ўвага чытачам сталага ўзросту. Дзень пажылых людзей адзначаецца ў Беларусі з 1992 года і на той час у ГБ№2 амаль не было такіх чытачоў, чаго нельга сказаць пра сённяшні дзень. “Старость – не радость” – такая думка хоць аднойчы прыходзіла ў галаву сталага чалавека. Можна, вядома, скласці рукі і рухацца па няспешнай плыні жыцця. А ёсць альтэрнатыва – завітаць у бібліятэку, дзе ўжо доўгі час існуе клуб “Алеся”. Жанчыны – удзельніцы клуба, у асноўным ужо дасягнулі “залатога” узросту, але па-ранейшаму вядуць актыўны лад жыцця. І бібліятэкары заўсёды рады іх чымсці парадаваць і здзівіць. На вечарыне “Зоркі паэтычнага небасхілу” сябры клуба “Алеся” чыталі свае любімыя вершы, а бібліятэкары падрыхтавалі паштоўкі ў стыле карт-мэйкінг для кожнага ўдзельніка.

Хто ведае, якую сілу маюць жаночыя слёзы? А жаночы смех?.. Жаночыя эмоцыі асаблівыя тым, што іх цяжка стрымаць. Ды навошта? Калі парадавацца, ці паплакаць – то абавязкова ад душы. І дзеля тых эмоцый жанчынам патрэбны ўзрушэнні. Так пішуць пра сябе жанчыны-пісьменніцы, жанчыны-паэткі. Яны пішуць – а мы чытаем, і чытачкам такія кнігі да спадобы.

На чарговым пасяджэнні клуба “Алеся” бібліятэкары здзівілі, дык здзівілі сваіх чытачоў. Героі кніг не здзяйснялі неверагодных учынкаў, не паланілі чытачоў сваёй прыгажосцю, не здзіўлялі каварствам. Затое яны былі вельмі смачнымі. Гэта стравы з вядомых літаратурных твораў. Грэцкія аладкі Якуба Коласа з “Новай зямлі”, зацірка Змітрака Бядулі “Пяць лыжак заціркі”, кулеш Івана Мележа “Людзі на балоце”. Вось так спрабавалі гатаваць па кніжках класікаў.

Вельмі цікавай адбылася вечарына “Свечи, музыка и стихи”. Гасцей чакала гарачая травяная гарбата, пернікі і знаёмства з даўнімі навагоднімі традыцыямі. Напрыканцы мерапрыемства бібліятэкары падказалі, што ў гэтым годзе навагоднія падарункі павінны быць недарагімі і практычнымі. Сюрпрыз у стыле hand-made: модна і амаль дарма.

Бібліятэкары нашай бібліятэкі рады ўсім чытачам і гатовы выконваць іх чытацкія запатрабаванні, прапанаваць цікавыя кнігі, абмеркаваць жыццёвыя клопаты. Напэўна і чытачам таксама прыемна прыходзіць да нас.

Інавацыі ў рабоце бібліятэк – эфектыўны метад мадэрнізацыі традыцыйных форм бібліятэчнага абслугоўвання. У апошні час, з выкарыстаннем мультымедыйных сродкаў, папулярнай формай работы бібліятэк нашай сістэмы сталі электронныя прэзентацыі.

Даклады, справаздачы, мерапрыемствы рознай тэматыкі і кніжныя выставы, арганізаваныя да іх, суправаджаюцца электроннымі прэзентацыямі з паказам наглядных матэрыялаў: фотаздымкаў, схем, графікаў, дыяграм, плакатаў і іншых ілюстраваных матэрыялаў, бо зрокавае ўспрыманне інфармацыі больш эфектыўна, чым на слых ці чытанне тэксту.

Магчымасці электронных прэзентацый неабмежаваны. Гэта самы хуткі і эфектыўны спосаб данесці інфармацыю да карыстальнікаў.

Амаль ўсе бібліятэкары нашай сістэмы, якія маюць камп’ютары ў бібліятэках, валодаюць навыкамі стварэння электронных прэзентацый. Гэта гарадская і раённая дзіцячыя бібліятэкі, Сінькоўская, Вішнеўская, Лылойцінская, Сольская сельскія бібліятэкі. Цэнтральная раённая бібліятэка першай пачала выкарыстоўваць гэтую рэкламную форму. У справаздачным годзе супрацоўнікамі бібліятэк былі створаны і паказаны 62 электронныя прэзентацыі рознай накіраванасці.

Найбольш эфектыўнымі і цікавымі электроннымі прэзентацыямі цэнтральнай бібліятэкі сталі: “Выбираем жизнь без сигарет” з паказам відэароліка аб выніках уздзеяння курэння на арганізм; “Магия пряностей и приправ”, яркія слайды якой з выявамі прыпраў і расказ пра кожную з іх, вызываюць цікавасць у прысутных; “Прыгажосць адвечнай песні кахання” да аднайменнай гадзіны паэзіі, прысвечанай 120-годдзю Максіму Багдановічу, паказ якой адбыўся на раённым метадычным аб’яднанні ў дзіцячым садзе №13; “Знаёмства з бібліятэкай”, “Электронны каталог: правілы карыстання”, “Інфармацыйныя рэсурсы бібліятэкі” да правядзення цыкла урокаў бібліятэчна-бібліяграфічных ведаў для карыстальнікаў; “Манументальная скульптура Церабуна” да творчага вечара “Лёс, падараваны мастацтву”, прысвечанага 65-годдзю нашага земляка - скульптара Уладзіміра Васільевіча Церабуна, завяршаючым якой быў слайд з праектам узвядзення ў Смаргоні мемарыяльнага комплексу, прысвечанага ахвярам Першай Сусветнай вайны і ўстаноўкі ў гарадскім парку фантана-скульптуры «Мядзведжая акадэмія».

Электронныя прэзентацыі створаныя ў раённай дзіцячай бібліятэцы адрозніваюцца змястоўнасцю і носяць, у асноўным, краязнаўчы характар. Вялікую зацікаўленасць у наведвальнікаў клуба “Краевед” выклікалі такія прэзентацыі, як: “Нашы знакамітыя землякі”; “Наш храм, наш гонар”; “Гераіні былых стагоддзяў: жанчыны Смаргоншчыны” аб лёсах гістарычных асоб; “Маэстра Віктар Роўда”, прысвечаная 90-годдзю музыканта-земляка; “Застаўся вечна маладым” да 60-годдзя з дня гібелі чэкіста - вызваліцеля Смаргоні Аляксандра Сцяпанавіча Іванова, імя якога носіць адна з вуліц нашага горада; “Рапсодыя Вішнеўскага возера” - да 135-годдзя Мечыслава Карловіча. На літаратурных мерапрыемствах былі паказаны электронныя прэзентацыі: “Знают взрослые и дети” да 105-годдзя з дня нараджэння Агніі Барто; “Волшебные страны Александра.Волкава и Френка Баума” па іх творчасці, удзельнікам мерапрыемства таксама быў паказаны мастацкі фільм па кніжцы Фрэнка Баўма «Волшебник страны ОЗ». Да Дня музеяў была створана прэзентацыя “Скарбы музеяў Беларусі”, з якой дзеці даведаліся пра будучыя экспазіцыі, як Смаргонскага музея, так і музея ў Залессі.

Цікавымі атрымаліся электронныя прэзентацыі: гарадской бібліятэкі №2 “Добры дзень, кніжка беларуская” да інфармацыйна-бібліяграфічнай гадзіны; гарадской бібліятэкі №1 “Планета перыёдыкі” да Дня інфармацыі; гарадской дзіцячай бібліятэкі “Смаргонскія замалёўкі” да краязнаўчай гадзіны і “Сем цудаў Беларусі”.

У справаздачным годдзе рыхтавалі прэзентацыі і супрацоўнікі сельскіх бібліятэк. Залескай сельскай бібліятэкай-цэнтрам этнакультурнай асветы “Спадчына” створана электронная прэзентацыя “Па гэтых законах табе жыць” да прававой гадзіны, у рамках якой быў паказаны відэаролік “Правы дзіцяці ў казках”; Сасноўскай сельскай бібліятэкай-клубам падрыхтавана прэзентацыя “Чтение – вот лучшее учение” да бібліяграфічнага ўрока; Асінаўшызненскай сельскай бібліятэкай была паказана электронная прэзентацыя “Что за прелесть эти сказки” да бібліятэчна-бібліяграфічнага ўрока “Библиотека, книжка, я – вместе верные друзья”.

Немалаважнае значэнне ў рабоце бібліятэк займае рэкламная і выдавецкая дзейнасць. Аддзелам бібліятэчнага маркетынгу ў 2011 годзе былі выдадзены буклеты:

- з серыі “Знакамітыя людзі Смаргоншчыны”: “Талент паэта і кампазітара” (да 100-годдзя Аляксандра Канстанцінавіча Шыдлоўскага), “На крылах натхнення” (да 65-годдзя Уладзіміра Васільевіча Церабуна) і “На крылах музыкі” (да 90-годдзя Віктара Уладзіміравіча Роўды);

- з вопыту работы Залескай сельскай бібліятэкі-цэнтра этнакультурнай асветы “Спадчына “З крыніц народных”;

- створаны інфармацыйныя буклеты: “Святло паэзіі і цені жыцця” (да 120-годдзя Максіма Багдановіча), “Міцкавіцкая сельская бібліятэка”, “Бялкоўшчынская сельская бібліятэка”, “Войстамская сельская бібліятэка”, “Гісторыя Войстамскай сельскай бібліятэкі”, “ВИЧ – это может касаться каждого”, “Умей сказать “Нет!”, “Право на своё право”, “На полочках в ONLINE библиотеках” (адрасы віртуальных бібліятэк).;

- рэкламныя буклеты:, “Мультымедыйныя і інфармацыйна-адукацыйныя цэнтры Смаргонскай ЦБС”, “Суцькава-Наваспаск: турыстычнымі сцежкамі” (Суцькаўская сельская бібліятэка-клуб).

Бібліятэкі сістэмы будуць і ў далейшым укараняць у працу новыя тэхналогіі і выкарстоўваць інфармацыйна-рэкламныя сродкі.

Загадчык аддзела бібліятэчнага маркетынгу Смаргонскай ЦБС Т.А. Камароўская