…Прыйшоў час кожнаму не толькі ўспомніць аб сваіх каранях, аб месцы, дзе засталася часцінка душы, але і аддаць доўг гэтаму кавалачку зямлі. Вельмі хочацца, каб дапамога ішла ад сэрца, стала ўласнай ініцыятывай. Яна можа быць матэрыяльнай, стваральнай, асветніцкай, творчай. Хто як можа і хто колькі можа. Залежыць ад магчымасцей, фантазіі і жадання кожнага. Настаў момант праявіць сябе і ўпісаць сваё імя ў гісторыю гэтай малой радзімы, гэтага кавалачка нашай зямлі.
Аляксандр Лукашэнка
Мілы край мой,
Смаргоншчына – маці
Дзе высокія сцены бароў,
Дзе ляжаць дываны-сенажаці,
І бясконцае мора палёў.
Дзе на беразе Віліі ўранку
Песня сэрца кранае маё,
Дзе дзяўчаты пяюць пра каханне,
Пра дзявочае шчасце сваё.
Дзе харошыя слаўныя людзі
Сустракаюць усмешкай цябе,
Ты заходзь і гасцём у іх будзеш,
Будуць рады заўсёды табе!
Артур Цяжкі
Першая літара, першае слова і першы радок біяграфіі Смаргоні пазначаны яе Вялікасцю Гісторыяй у 1503 годзе. Выразна, вобразна, дакладна акрэсліў мінуўшчыну Смаргоні наш знакаміты паэт-зямляк Мар’ян Дукса:
Твае сляды ў стагоддзях засталіся,
Змагла прайсці праз буры і агонь.
Плыві, квітней і велічна свяціся
На хвалях часу, родная Смаргонь!
Так, сапраўды буры і агонь, неймаверна цяжкія выпрабаванні выпалі смаргонцам на крутых этапах гістарычнага шляху. Тут трагічна скрыжоўваліся лёсы патрыётаў і ворагаў, захопнікаў і вызваліцеляў. Бязлітасна спусташаючы горад, вёў на Маскву сваю армію Напалеон. І гэтым жа шляхам ён ганебна ўцякаў з Расіі, прыпыніўшыся ў Смаргоні і па-здрадніцку кінуўшы на гібель сваё войска.
Няўмольна жорсткім лёсам было наканавана смаргонскай зямлі і людзям перажыць крывавую трагедыю і на пачатку ХХ стагоддзя. З верасня 1915 да лютага 1918 г. тут праходзіў пярэдні рубеж руска-германскага фронту. У эпіцэнтры жорсткіх баёў аказаўся і 16-тысячны горад Смаргонь, які быў ушчэнт разбураны і зруйнаваны. Часопіс «Огонёк» (сакавік 1916 г.) змясціў фотаздымкі руінаў Смаргоні, а рэпартаж з месца падзей назваў «Мертвый город». І гэта была жудасная праўда. Калі пасля заключэння Рыжскага мірнага дагавора ў 1921 годзе горад Смаргонь увайшоў у склад Польскай дзяржавы, тут засталіся толькі 154 жыхары.
Крывавую буру Першай сусветнай вайны, амаль 20-гадовы перыяд палітычнага і сацыяльна-эканамічнага прыгнёту польскай улады, ліхалецце Вялікай Айчыннай вайны, аднаўленне разбуранага фашыстамі краю – усе гэтыя выключна цяжкія этапы гістарычнага лёсу годна і мужна прайшлі землякі-смаргонцы разам з народам роднай Беларусі.
І адрадзілі, аднавілі свой шматпакутны горад, які стаў выразна адметны і вядомы цяпер акуратным добраўпарадкаваннем, утульнасцю і чысцінёй, прыгажосцю і прывабнасцю. А яшчэ багатым, важкім плёнам вытворча-эканамічных, сацыяльна-культурных і духоўных пераўтварэнняў. Паспяхова развіваюцца прамысловасць і будаўніцтва, умацоўваецца і карэнным чынам абнаўляецца матэрыяльная база медыцынскіх, адукацыйных, культурных устаноў Смаргоншчыны.
На гасціннай Смаргонскай зямлі спакон веку жылі і жывуць цяпер прыгожыя душой і справамі людзі: шчырыя і сціплыя, працавітыя і добрыя, шчодрыя і чулыя, таленавітыя і мужныя… Тут узгадавалася кагорта слынных дзеячаў культуры і навукі, палітыкаў, паэтаў і пісьменнікаў, асветнікаў і вайскоўцаў. Сярод іх Міхал Клеафас Агінскі, Ян і Мечыслаў Карловічы, Францішак Багушэвіч, Мар’ян Дукса, Уладзімір Някляеў, Артур Цяжкі, Віктар Роўда, Лілія Трохалева, Леанід Мрочка, Уладзімір Церабун, Уладзімір Счасны…
І вельмі прыемна, што эстафету творцаў старэйшых пакаленняў ганарова нясуць далей іх нашчадкі, нашы сучаснікі. Яны беражліва захоўваюць і памнажаюць матэрыяльную і духоўную спадчыну роднага краю, шчыруюць рупнай працай на шчасце і росквіт любімай Айчыны.
|
““Мая малая радзіма” |
літаратурны вечар з відэаглядам |
Смаргонская раённая бібліятэка |
1 кв. студзень |
|
“З любоўю да роднага краю”
|
Паэтычны вечар |
Філіял “Гарадская бібліятэка № 1” |
1 кв. студзень |
|
“Веліч роднай зямлі”
|
літаратурны вечар |
Філіял “Гарадская бібліятэка № 2” |
1 кв. студзень |
|
““Таямніцы Крэўскай гісторыі” старонка” |
віртуальнае падарожжа ў мінулае |
Філіял “Раённая дзіцячая бібліятэка” |
1 квкв. студзень |
|
“Нашы знакамітыя землякі – юбіляры 2020 года” |
краязнаўчая гадзіна з электроннай прэзентацыяй- календаром
|
Філіял “Раённая дзіцячая бібліятэка” |
1 кв. студзень |
|
“Смаргонскі край” |
краязнаўчая-віктарына |
Філіял “Жодзішкаўская сельская бібілятэка” |
1 кв. студзень |
|
“Пад родным небам” |
гульня-падарожжа |
Філіял “Лешчаняцкая сельская бібліятэка” |
1кв. студзень
|
|
“Истоки” |
гадзіна гісторыі |
Філіял “Ракавецкая сельская бібліятэка-клуб”
|
1 кв. студзень |
|
“Мэсія з роду Эфраіма” |
прэзентацыя кнігі рэпрэсіраванага пісьменніка Мойшэ Кульбака |
Смаргонская раённая бібліятэка |
1 кв. люты |
|
“Ой, дайце ж мне смык – каб усюды граў” / да 180-годдзя з дня нараджэння Ф. Багушэвіча
|
літаратурны партрэт |
Філіял “Гарадская бібліятэка № 1” |
1 кв. люты |
|
“Вішнева ў легендах і паданнях” |
гадзіна краязнаўства |
Філіял “Вішнеўская сельская бібліятэка” |
1 кв. люты |
|
“Паэт, паўстанец, патрыёт” / да 180-годдзя з дня нараджэння Ф. Багушэвіча |
краязнаўчы зрэз |
Смаргонская раённая бібліятэка |
1 кв. сакавік |
|
““Абаронца праўды” / да 180-годдзя з” / дня нараджэння Ф.Багушэвіча |
гучныя чытанні |
Філіял ““Гарадская бібліятэка №2” |
1 кв. сакавік |
|
“Ён адрадзіў жывое слова” / да 180-годдзя з дня нараджэння Ф. Багушэвіча |
літаратурная гадзіна |
Філіял “Лылойцінская сельская бібліятэка” |
1 кв. сакавік |
|
“Прадвеснік адраджэння” / да 180-годдзя з дня нараджэння Францішка Багушэвіча |
літаратурная гадзіна |
Філіял “Лылойцінская сельская бібліятэка” |
1 кв. сакавік |
|
“Родныя вытокі” / да 180-годдзя з дня нараджэння Францішка Багушэвіча |
літаратурная гадзіна |
Філіял «“Ракавецкая сельская бібліятэка-клуб” |
2 кв. сакавік |
|
“Вобразы дзяцінства” / да 115-годдзя з дня нараджэння Я.М. Тайца |
падарожжа па кнігам |
Смаргонская раённая бібліятэка |
2 кв. красавік |
|
“Дзіцячы пісьменнік са Смаргоні” / да 115-годдзя з дня нараджэння Я.М. Тайца |
літаратурная гадзіна |
Філіял “Жодзішкаўская сельская бібліятэка” |
2 кв. красавік |
|
“Смаргонь і яе ўладары” / да 510-годдзя з дня нараджэння Юрыя Зяновіча |
гадзіна краязнаўства |
Філіял “Жодзішкаўская сельская бібліятэка” |
2 кв. красавік
|
|
Ён нарадзіў жывое слова” / да 30-годдзя адкрыцця літаратурнага музея Ф.Багушэвіча |
паэтычная вечарына |
Смаргонская раённая бібліятэка |
2 кв. чэрвень |
|
“Вілія вандроўніка” |
краязнаўчая сустрэча з аўтарам кнігі А. Касцючэнка ў рамках Года малой радзімы |
Смаргонская раённаябібліятэка |
2 кв. чэрвень |
|
“Мая вёсачка, сэрца майго часцінка” |
краязнаўчая гадзіна |
Філіял ““Вішнеўская сельская бібліятэка” |
2 кв. чэрвень |
|
“ “Вёска мая, я часцінка твая” |
віртуальнае падарожжа |
Філіял “Вішнеўская сельская бібліятэка” |
2 кв. чэрвень |
|
“Гэта зямля твая і мая” / да Года малой радзімы |
абласная акцыя “Чытаем разам” |
Філіял “Жодзішкаўская сельская бібліятэка” |
2 кв. чэрвень |
|
““Знакамітыя мясціны Беларусі” / да 30-годдзя з часу заснавання музея-сядзібы Ф.К. Багушэвіча |
краязнаўчая прэзентацыя |
Філіял “Сінькоўская сельская бібліятэка” |
3 кв. ліпень |
|
“ “Цікавыя звесткі” / да 30-годдзя з часу заснавання музея-сядзібы Ф.К. Багушэвіча |
літаратурна-краязнаўчая гадзіна
|
Філіял “Ракавецкая сельская бібліятэка-клуб” |
3 кв. ліпень |
|
“Прывітанне, зямляк!” |
фестывальтворчасці пажылых я грамадзян у рамках брэндавага мерапрыемстваа |
Філіял “Ракавецкая сельская бібліятэка-клуб” |
3кв. ліпень |
|
“Жыццё ў творчасці” / да 65-годдзя А. Жамойціна |
вечар-партрэт |
Смаргонская раённая бібліятэка |
3 кв. жнівень |
|
“У засені Крэўскага замка” / да 635-годдзя з часу ўтварэння Крэўскай уніі |
гістарычны лабірынт |
Філіял “Гарадская бібліятэка № 1” |
3 кв. жнівень |
|
“Пад знакам Лялівы” |
інфармацыйная гадзіна ў рамках фестывалю-кірмашу “Кераміка Крэва” |
Філіял “Крэўская сельская бібліятэка” |
3 кв. жнівень
|
|
“Исторические виражи” /да 635-годдзя з часу заснавання Крэўскай уніі |
гістарычнае міні-падарожжа
|
Філіял “Ракавецкая сельская бібліятэка-клуб” |
3 кв. жнівень |
|
““Да мяне прытулілася слова” / да 65-годдзя А. Жураўлёва
|
сустрэча з пісьменнікам |
Смаргонскаяраённая бібліятэка |
3 кв. верасень |
|
“У Дабраўлянах – прытулку муз Х1Х ст.” / да 205-годдзя Г. Пузыні |
гадзіна гісторыі |
Філіял “Раённая дзіцячая бібліятэка” |
3 кв. верасень |
|
““Паланэз надзеі” / да 255-годдзя з дня нараджэння М.К. Агінскага |
краязнаўчы эцюд |
Філіял “Гарадская бібліятэка №1” |
3 кв. верасень |
|
““Там, дзе гучалі паланэзы” / да 255-годдзя з дня нараджэння Агінскага Міхаіла Клеафаса |
краязнаўчае падарожжа |
Філіял “Гарадская бібліятэка №3” |
3 кв. верасень
|
|
““Зямля, дзе пачаўся твой лёс” |
краязнаўчае падарожжа |
Філіял “Бялкоўшчынская сельская бібліятэка” |
3 кв. верасень |
|
“Гераічная абарона Смаргоні ў Першую сусветную вайну” / да 105-годдзя з дня абароны Смаргоні |
прагляд дакументальнага фільма |
Філіял “Сінькоўская сельская бібліятэка” |
3 кв. верасень |
|
“Чароўна гучаў паланэз!“ / да 255-годдзя з дня нараджэння Агінскага Міхаіла Клеафаса |
літаратурна-музычны вечар |
Філіял “Лешчаняцкая сельская бібліятэка” |
3 кв. верасень |
|
““Паўночныя Афіны запрашаюць” / да 255-годдзя з дня нараджэння М.К. Агінскага” |
літаратурнаекафэзэлементамімайстар-класа |
Смаргонская раённая бібліятэка |
4 кв. кастрычнік |
|
““М.К.Агінскі і яго час” / ” да 255-годдзя з дня нараджэння Агінскага |
літаратурна- музычная кампазіцыя |
Філіял “Раённая дзіцячая бібліятэка” |
4 кв. кастрычнік |
|
“Апошні уладар Смаргоні” / да 300-годзя Караля Пшаздзецкага |
гадзіна гісторыі |
Філіял “Раённая дзіцячая бібліятэка” |
4 кв. кастрычнік |
|
“Смаргонь: старажытная і сучасная” |
гістарычны экскурс |
Філіял “Крэўская сельская бібліятэка” |
4 кв. кастрычнік |
|
““Гістарычная асоба” / да 255-годдзя з дня нараджэння Агінскага Міхаіла Клеафаса |
віртуальнае падарожжа«ўгісторыю |
Філіял “Ракавецкая сельская бібліятэка-клуб” |
4 кв. кастрычнік |
|
“ “Всему начало здесь, в краю моем родном…”/ да 255-годдзя з дня нараджэння М.К. Агінскага |
віртуальная экскурсія ў музей-сядзібу |
Філіял “Сінькоўская сельская бібліятэка” |
4 кв. кастрычнік |
|
“ “Праз смугу стагоддзяў” / да 225-годдзя заснавання Мядзведжай акадэміі |
гістарычны экскурс |
Смаргонская раённая бібліятэка” |
4 кв. снежань |
|
“ “Мастацкія творы аб малой Радзіме” |
абласная акцыя “Чытаем разам” |
Смаргонская раённая бібліятэка” |
4 кв. снежань |
|
“ “Ці ведаеце вы свой край?” |
віктарына ў рамках абласной акцыі “Чытаем разам” |
Філіял “Бялкоўшчынская сельская бібліятэка” |
4 кв. снежань |
|
“ “Паэтычны карагод Смаргоншчыны” |
літаратурная гасцёўня ў рамках акцыі чытаем беларускую мастацкую літаратуру аб малой радзіме |
Філіял “Войстамская сельская бібліятэка” |
4 кв. снежань |
